بێكەس بێكەسی كردین

ئیبراهیم شێخ محەمەد          

راستییەكەی ئەگەر بگەڕێینەوە بۆ ڕابردوو، بەدیاریكراوی پێنج ساڵ لەمەوبەر و لە ڕۆژی یەكشەم 4/8/2013 زاینی گەلی كورد بەگشتی و شیعر و ئەدەبی كوردی بەتایبەتی تووشی كەلێن و كۆستێكی گەورە هات و ئەستێرەیەكی گەش لە ئاسمانی ئەدەبی كوردی كوژایەوە. ئەو خەمە گەورەیە لەدەستدانی شاعیری گەورەی كورد مامۆستا شێركۆ بێكەس بوو.
لەدەستچوونی شاعیر وەك ئیمپڕاتۆری ئەدەبی كوردی وەك لێهاتوویەك خەمێكی گەورەیە لە سامانی ئەدەبی كوردی و ڕووناكبیری نەتەوەیی، خەمێكی گرانە لەناو دڵی هەموو ئەوینداران و نیشتمانپەروەرانی كورد، هەرچەندە ئەو شاعیرە گەورەیەی كورد ناسناوی بێكەسی هەڵگرتبوو، بەڵام بە لەدەستدانی هەموو كوردی بێكەس كرد و كەلێنێكی گەورەی خستە ئەدەب و شیعری كوردییەوە. مامۆستا شێركۆ لە ڕۆژی دووی ئایاری 1940 لە گەڕەكی گۆیژەی سلێمانی لە بنەماڵەیەكی ناودار و نەتەوەپەروەر و مرۆڤدۆست لە دایك بووە. هەر لە تەمەنی (17) ساڵییەوە یەكەم بەرهەمی بەناوی (ژین) بڵاو كردەوە، بەهۆی خەمخۆری بۆ میلەت و گەڵاڵەبوونی هەستی نەتەوەیی لە ساڵی 1965 پێوەندی بە شۆڕشی ئەیلوولەوە دەكات و شانبەشانی پێشمەرگایەتی بە چەكە بەهێزەكەی (قەڵەم) خەباتی بێوچان دەكات، زۆر لە سیاسی و ڕۆشنبیرانی كورد ئەم شاعیرە بە فریادڕەسی كورد ناو دەبەن بەتایبەت لە قۆناغی چەكداری و بەرەنگاریدا، بە شیعر توانیویەتی داكۆكی لە مافەكانی گەلی كورد بكات و خەباتی ئازادیخوازی ئەنجام بدات دژی ستەمی ڕۆژگار.
مامۆستا شێركۆ فاكتەرێكی گرنگی ناساندنی ئەدەبی كوردی بوو بە گەل و نەتەوەكانی تر و زۆربەی بەرهەمەكانی بە زمانە جیاجیاكان چاپ كراون، دەستێكی باڵای هەبوو لە داهێنانی شیعریی و ئەدەبی كوردیدا، لەڕووی فۆڕم و تەكنیك و دەلالەت و ناوەڕۆكەوە، هەر لەو چوارچێوەیەدا لە ساڵی 1971 لەگەڵ چەند نووسەرێكی تر گرووپی (ڕوانگە)یان دامەزراند. لە دەرئەنجامدا بەهۆی فشاری حزبی بەعسەوە كوردستانی بەرەو تاراوگە جێهێشت و كۆچێكی ناچاری و زۆرەملێی كرد.
شێركۆ ئەستێرەیەكی دیار و درەوشاوەی شیعر و ئەدەبی كوردییە و هەرگیز شوێنی ئەو پیاوە مەزنە پڕ نابێتەوە، چونكە مامۆستا شێركۆ یەكێك بوو لە كۆڵەكەكانی پاراستنی زمان و كولتووری كوردی و لە ڕاستیشدا ئیمپڕاتۆری وشە بوو، سەرمەشقی شیعری هاوچەرخی كوردە و گەنجینەیەكی بەنرخی وشەی ڕەسەنی كوردی بوو. زۆر لێهاتوو بوو لە پیاریكردن بە وشەی نەستەق و دانسقە، ئەوەش لە شیعرەكانی زۆر بە ڕوونی ڕەنگی داوەتەوە، خاوەن توانستێكی جوانی ئەدەبی بوو لە مەیدانی ئەدەبدا لە لووتكەدا بوو، شیعر و شاكارە هونەرییەكانی سەروەتێكی نیشتمانی گەورەن و بۆ هەمیشە نامرن و دەمێننەوە، ئەو براوەی خەڵاتی (تۆخۆلسكی) بوو كە لەلایەن سەرۆك وەزیرانی ئەوكاتی سوید (ئیگڤار كالرسۆن)ـەوە پێی بەخشرابوو.
مامۆستا شێركۆ خاوەن تایبەتمەندی و ڕێچكەی خۆی بوو، شاعیرێكی نوێخواز بوو لە ئەدەبی كوردی لە شاخ و شیعری بۆ شۆڕش و پێشمەرگە دەنووسی و لاوانەوەی بۆ هەڵەبجە و ئەنفال و شنگال دەكرد. لە دوای ڕاپەڕینەوە شیعرەكانی ناخ و هەست و نەستی خەڵك بوون، دژی بێدادی، تایبەتمەندی و شیعرەكانی فرەچەشنن لە ڕووی مێژووی و نیشتمانپەروەری و كۆمەڵایەتی و یەكسانیخوازییەوە. سەرەڕای ئەوە، لە شیعرەكانیدا زۆر بەڕوونی هەست بەوە دەكەیت كە سیاسەت ڕەنگی داوەتەوە و لەژێر كاریگەریی و رووداوە سیاسییەكانی ڕۆژگاردا بووە، هەر لەو چوارچێوەیەدا لە شیعرێكیدا دەڵێت: (ژوورێك دوای چرایەك و.. چرایەك دوای مێزێك و مێزەكە دوای دەفتەرێك و دەفتەرێك دوای قەڵەمێك و قەڵەمێك دوای دەستوپەنجە و پەنجەش داوای ئازادی كرد).
مامۆستا شێركۆ هەر لە دەستپێكی شیعرییەوە یاخی بوو لە هەموو ئاین و كولتوور و دەسەڵاتێك لەپێناو نیشتمانەكەی، بۆیە شاعیر موڵكی هیچ كەس و لایەنێك نەبوو، موڵكی نەتەوەیەك و هەر چوار پارچەی كوردستان بوو، بە شیعر مەینەتییەكانی هەموو كوردی وێنا كردووە، هەرچەندە بێكەس دەیویست لە كوردستان و لەناو ئازار و مەینەتی میلەتەكەیدا سەربنێتەوە وەك ئەوەی دەڵێت:
لەوێ مەمرە جانی جانان
نە "با"ی ئەوێ تۆ ئەناسێ و
نە ئاوی ئەوێش ئەزانێ
تۆ لە كام بەفری شاخی!
لەوێ مەمرە جانی جانان
بەڵام دواجار دوور لە زێدی خۆی و لە تاراوگە، دوای ململانێیەكی سەخت لەگەڵ نەخۆشی لە ڕۆژی 4/8/2013 بۆ هەمیشە ماڵئاوایی لە ژیان و شیعر و ئەدەبی كوردی كرد و بۆشایییەكی گەورەی لە دوای خۆی جێهێشت لە دڵی میلەت و ئەدەبی كوردیدا.
تێبینی:
قەدری زێڕ لای زێڕنگرە، هەرچەندە من شارەزای شیعر و ئەدەبی كوردی نیم، بەڵام لە خۆشەویستیم بۆ مامۆستا شێركۆ ئەو چەند پەیڤەم نووسی و دڵنیام لە ئاست گەورەیی ئەودا نییە و قورسە بتوانی حەقیقەتی مامۆستا وێنا بكەی وەك ئەوەی كە هەبوو.